Journal of FisheriesSciences.com

Anahtar Kelimeler

?skenderun Körfezi, fitoplankton, diyatome, dinoflagellat

Keywords

?skenderun Bay, phytoplankton, diatom, dinoflagellate

Giri?

K?y?sal ortamlar fiziksel özellikleri, topografik yap?lar? ve hidrografileri nedeniyle aç?k deniz ortam?na göre daha kompleks yap?dad?rlar. Fiziksel proseslerle dip kar???m? sonucu su kolonunda besin art???, karasal kökenli besin art??lar? ve s?? yap?lar?ndan dolay? ???k ?iddetinin birincil üreticiler için optimum düzeylerde olmas? bu ortamlarda birincil üretimin yüksek olmas? sonucunu do?urmaktad?r. Bu nedenle dünyada bal?k ve kabuklu üretiminin büyük bir k?sm? k?y?sal zonlardan elde edilmektedir. Plankton verimlili?inin yüksek olmas?n?n yan? s?ra, k?y?sal ortamlar?n fitoplankton kompozisyonu da aç?k denize göre farkl?l?klar göstermektedir. K?y?sal ortamlar ayn? zamanda nüfus yo?unlu?unun fazla oldu?u alanlar oldu?undan kirlilikten oldukça fazla etkilenmektedir. Bu ortamlarda insan faaliyetleriyle karasal besin girdisinin art??? besleyici elementler aras?ndaki oran?n bozulmas?na yol açmakta ve bu a??r? besin art??? son y?llarda k?y?sal ortamlarda ciddi bir problem olan ötrofikasyona yol açabilmektedir (Castro ve Huber, 2005). K?y?sal sularda azot ve fosfor art??? fitoplankton topluluklar?nda de?i?imlere ve tür çe?itlili?inde azalmaya yol açabilmektedir (Officer ve Ryther, 1980).

Akdeniz dünyan?n oligotrofik denizlerinden biri olarak bilinmekte olup, özellikle do?usunda nehir girdilerinin daha az olmas? ve ak?nt? sistemleri gibi nedenlerle verimlili?in daha dü?ük oldu?u belirtilmektedir (Azov, 1991; Turley, 1999). Ancak son y?llarda k?y? ku?a??nda nüfus yo?unlu?unun artmas?na paralel olarak tar?msal faaliyetler ve endüstriyel geli?melerin art??? Akdeniz k?y?lar?nda da kirlili?in ciddi boyutlara ula?mas?na ve yer yer ötrofikasyon olaylar?n?n ya?anmas?na neden olmaktad?r (Turley, 1999). ?skenderun Körfezi do?u Akdeniz’in kuzeydo?u kö?esinde yer almakta olup, Nil Deltas?ndan sonra en geni? k?ta sahanl???na sahip alanlardan biridir. (Y?lmaz ve ark.,1992). ?skenderun Körfezi; bölgenin en önemli bal?kç?l?k alanlar?ndan biri olmas?n?n yan? s?ra, k?y?s?nda petrol dolum tesisleri, demir çelik fabrikas?, gübre fabrikas? gibi birçok tesisin yer almas?ndan dolay? endüstriyel faaliyetlerin yo?un olarak sürdürüldü?ü bir aland?r.

Son y?llarda iklimsel de?i?imler ve global s?cakl?k art???n?n Akdeniz’in biyolojik yap?s?n? ciddi düzeyde etkileyebilece?i öne sürülmektedir (Goffart ve ark., 2002). Di?er taraftan Bethoux ve ark. (1998) Akdeniz k?y?sal zonunda nitrat ve fosfat konsantrasyonlar?n?n da art?? gösterdi?ini bildirmi?tir. Planktonik organizmalar?n çevresel ko?ullardaki de?i?imleri k?sa sürede yans?tmalar?, bu de?i?imlere göre tür kompozisyonu yada yo?unluklar?nda de?i?imler göstermeleri bu organizmalar? denizel izleme çal??malar?nda en fazla üzerinde durulan gruplardan biri haline getirmi?tir. K?y?sal ortamlar çevresel kirleticilerden en fazla etkilenen ortamlar oldu?undan bu ortamlar?n plankton topluluklar?n?n bilinmesi zaman içinde olu?an de?i?imlerin saptanmas? yönünden önem ta??maktad?r.

Denizel fitoplankton içinde diyatomeler ve dinoflagellatlar yo?unluk ve çe?itlilik olarak oldukça önemli paya sahiptir. Bu çal??mada ?skenderun Körfezi’nin do?usunda mevsimsel olarak yap?lan örneklemeler ile diyatome ve dinoflagellatlar?n mevsimsel de?i?imleri incelenmi?, k?y?dan aç??a do?ru yer alan istasyonlardaki bulgular ?????nda alansal ve zamana ba?l? de?i?imler gözlenmi?tir. Elde edilen bulgular körfezde önceki y?llarda yap?lan çal??malar ile kar??la?t?r?larak, fitoplanktonun zaman içinde göstermi? oldu?u de?i?imler belirlenmeye çal???lm??t?r.

Materyal ve Method

Çal??mada, ?skenderun Körfezi’nin do?usunda k?y?dan aç??a do?ru belirlenen (35º 54' D - 36º 10.5' D ve 36º 35.5' K - 36º 44.5' K) üç istasyondan 2004-2005 y?llar? aras?nda toplam be? örnekleme yap?lm??t?r. Örnekleme alan? ve istasyonlar?n konumlar? ?ekil 1’de görülmektedir. 1. istasyon k?y?ya 1.5 km uzakl?kta iken, en aç?kta yer alan 3. istasyon ise 1. istasyondan yakla??k 30 km aç?kta yer almaktad?r.

?ekil 1. Çal??ma alan? ve örnekleme istasyonlar?.
Figure 1. Study area and sampling stations.

Örneklemeler s?ras?nda s?cakl?k ve tuzluluk CTD prob kullan?larak ölçülmü?tür. Plankton ve besleyici element analizleri için örnekler su alma kab? kullan?larak al?nm??t?r. Besleyici elementlerden nitrat+nitrit, fosfat ve silikat analizleri için al?nan örnekler analizler yap?l?ncaya kadar -20°C’de muhafaza edilmi?tir. Besleyici element analizleri Strickland ve Parsons (1972)’un bildirdi?i yöntemlere göre spektrofotometrik olarak yap?lm??t?r. Her bir istasyonda yüzeyden ve buna ilaveten 3. istasyonda 70m derinlikten 2 lt olarak al?nan plankton örnekleri sonuç konsantrasyonu %4 olacak ?ekilde formaldehit ile fikse edilmi?tir. Laboratuvara getirilen örnekler çöktürme kaplar?na al?narak çöktürme i?lemine tabi tutulmu?, çöktürmenin tamamlanmas?n?n ard?ndan sifonlama yap?larak elde edilen yo?un örneklerden misroskopta hücre say?mlar? yap?lm??t?r. Tür te?hisleri x40 ve x100 objektiflerde Olympus BX51 mikroskopta yap?lm??, te?hislerde Tregouboff ve Rose (1957); Rampi ve Bernhard (1980); Sournia (1986); Ricard (1987); Delgado ve Fortuna (1991); Hartley (1996); Tomas (1997)’?n eserlerinden yararlan?lm??t?r. Hücre say?m sonuçlar? kullan?larak fitoplankton topluluk yap?s? hakk?nda bilgi veren Shannon-Wiener diversite indeksi hesaplanm??t?r (Krebs, 1989). Plankton say?m sonuçlar? logaritmik transformasyona tabi tutulduktan sonra örnekleme dönemleri ve istasyonlar aras? benzerlik matriksi Bray-Curtis benzerlik indeksi kullan?larak belirlenmi?, kümelenme ve çok boyutlu ölçeklendirme analizi PRIMER paket program? kullan?larak yap?lm??t?r (Clarke ve Warwick, 1994). Ayr?ca, plankton yo?unlu?u ile s?cakl?k, tuzluluk ve besleyici elementler aras?ndaki ili?ki Spearman korelasyon analizi kullan?larak saptanm??t?r.

Bulgular ve Tart??ma

Yüzey suyu s?cakl?k de?erleri en dü?ük 17.6°C olarak Ocak 2005’te, en yüksek s?cakl?k ise 29.2°C olarak Eylül 2005’te ölçülmü?tür (Tablo 1). Yüzey suyu tuzluluk de?erleri Haziran 2005’te ‰38.2 ile en dü?ük düzeye inerken, en yüksek de?er ‰39.7 olarak Kas?m 2004’te ölçülmü?tür. S?cakl?k ve tuzluluk de?erleri her üç istasyonda benzer da??l?m göstermi?tir. Besleyici elementlerden nitrat 0.38- 6.50μM aras?nda de?i?im göstermi?, en yüksek de?er Ocak 2005’te 1. istasyonda ölçülmü?tür. Fosfat konsantrasyonlar? 0.05 ile 0.76μM aral?klar?nda bulunmu?, en dü?ük de?er Kas?m 2004’te, en yüksek de?er ise Eylül 2005’te 1. istasyonda ölçülmü?tür. Silikat konsantrasyonlar? 0.81-5.13μM aral?klar?nda de?i?mi?, en yüksek de?er Mart 2005’te 1. istasyonda ölçülmü?tür. En dü?ük de?er ise Haziran ay?nda 2. istasyonda bulunmu?tur (Tablo 1).

Tablo 1. Örnekleme istasyonlar?nda fiziko-kimyasal parametrelerin en dü?ük, en yüksek ve ortalama de?erleri (ort±std.sapma).
Table 1. The minimum, maximum and mean values of physico-chemical parameters at the sampling stations (mean±std.dev.).

Diyatome ve dinoflagellatlar?n yo?unluk ve tür çe?itlilik indeksi de?erleri ile diyatome: dinoflagellat oranlar?n?n her bir istasyonda örnekleme dönemlerine göre de?i?imi ?ekil 2- 5 de verilmi?tir. Diyatome hücre say?s? 0.25- 18.9x103 hücre l-1 aral?klar?nda de?i?im göstermi?tir. En yüksek diyatome yo?unlu?u (18.9x103 hücre l-1) Haziran 2005’te 1. istasyonda bulunmu?tur (?ekil 2). Haziran ay?ndaki diyatome art??? Proboscia alata (Brightwell) Sundström ve Pseudonitzschia spp. art???ndan kaynaklanm??t?r. Buna kar??n, 2. istasyonda hücre yo?unlu?u daha dü?ük bulunmu?, bu istasyonda diyatomeler en yüksek yo?unlu?a Mart 2005’te ula?m??t?r (?ekil 3). ?kinci istasyondaki diyatome art??lar? Chaetoceros spp. türlerinin art???ndan ileri gelmi?tir. 3. istasyonda ise diyatome yo?unlu?u en dü?ük düzeylerde bulunmu?tur (?ekil 4). Üçüncü istasyonda 70m derinlikte diyatome yo?unlu?u Kas?m ve Eylül aylar?nda yüzey de?erlerine benzer iken, Ocak ve Haziran aylar?nda 70m’de, Mart ay?nda ise yüzeyde daha yüksek bulunmu?tur (?ekil 5). Diyatomelere ait tür çe?itlili?i indeksi de?erleri 1.istasyonda Mart ve Haziran aylar?ndaki art??tan dolay? oldukça en dü?ük düzeylere inmi?tir. Buna kar??n 2. ve 3. istasyonda en dü?ük diversite de?erleri diyatome hücre ve tür say?s?n?n en dü?ük düzeylerde oldu?u Eylül ay?nda bulunmu?tur.

?ekil 2. D1. istasyonunda diyatome ve dinoflagellatlar?n yo?unluk ve diversite de?erleri ile diyatome: dinoflagellat oranlar?.
Figure 2. The abundance and diversity of diatoms and dinoflagellates along with diatom: dinoflagellate ratios at the station D1.

?ekil 3. D2. istasyonunda diyatome ve dinoflagellatlar?n yo?unluk ve diversite de?erleri ile diyatome: dinoflagellat oranlar?.
Figure 3. The abundance and diversity of diatoms and dinoflagellates along with diatom: dinoflagellate ratios at the station D2.

?ekil 4. D3. istasyonunda diyatome ve dinoflagellatlar?n yo?unluk ve diversite de?erleri ile diyatome: dinoflagellat oranlar?.
Figure 4. The abundance and diversity of diatoms and dinoflagellates along with diatom: dinoflagellate ratios at the station D3.

?ekil 5. D3. istasyonu 70m derinlikte diyatome ve dinoflagellatlar?n yo?unluk ve diversite de?erleri ile diyatome: dinoflagellat oranlar?.
Figure 5. The abundance and diversity of diatoms and dinoflagellates along with diatom: dinoflagellate ratios at the 70m depth of station D3.

Örnekleme dönemlerine göre diyatomelerin süksesyonu incelendi?inde Kas?m 2004’te diyatomeler dü?ük yo?unlukta olup, Hemiaulus hauckii Grunow in Van Heurck, Proboscia alata (Brightwell) Sundström, Pseudosolenia calcar-avis (Schultze) Sundström gibi türler yayg?n iken, Ocak 2005’te H. hauckii, Pleurosigma spp., Thalassionema fraunfeldii (Grunow) Hallegraeff ve Cerataulina pelagica (Cleve) Hendy gibi türler yayg?n gözlenmi?tir. Mart 2005’te Chaetoceros türleri yo?un iken, Guinardia flaccida (Castracane) H.Peragallo ve H. hauckii gibi türler dü?ük yo?unluklarda bulunmu?tur (Tablo 2).

Tablo 2. Örnekleme dönemlerine göre yayg?n olarak bulunan diyatome ve dinoflagellat türleri.
Table 2. The diatom and dinoflagellate species commonly found in sampling periods.

Haziran ay?nda art??tan sorumlu türler olan Pseudonitzschia spp. ve Proboscia alata d???nda, Hemiaulus hauckii, Thalassionema fraunfeldii ve Thalassiothrix mediterranea Pavillard yayg?n bulunmu?lard?r. Eylül ay?nda diyatome yo?unlu?u oldukça dü?ük bulunmu? ve P. alata, Pseudosolenia calcar-avis, T. fraunfeldii dü?ük yo?unluklarda da olsa yayg?n görülen türler olmu?lard?r.

Dinoflagellat hücre say?s? 0.35-6.4x103 hücre l-1 aral?klar?nda de?i?im göstermi?tir. En yüksek dinoflagellat yo?unlu?u (6.4x103 hücre l-1) Eylül ay?nda 3. istasyonda, en dü?ük yo?unluk ise Ocak ve Mart aylar?nda 1. ve 2. istasyonlarda bulunmu?tur (?ekil 2-5). Eylül ay?ndaki yüksek dinoflagellat yo?unlu?u Goniodoma acuminatum türünün art???ndan ileri gelmi?tir. Di?er taraftan 3. istasyonda 70m derinlikte dinoflagellat yo?unlu?unun yüzeye göre daha dü?ük oldu?u gözlenmi?tir. Dinoflagellatlara ait en dü?ük tür çe?itlili?i indeksi de?eri, tür say?s? ve yo?unlu?un en dü?ük oldu?u Ocak ay?nda, en yüksek de?er ise (2.95) Haziran ay?nda bulunmu?tur. Türlerin y?l içindeki da??l?m? incelendi?inde Kas?m ay?nda Ceratium candelabrum (Ehrenberg) Stein, Ceratium furca (Ehrenberg) Claparede et Lachmann, Ceratium contortum (Gourret) Cleve, Ceratium massiliense (Gourret) Jörgensen ve Ceratium trichoceros (Ehrenberg) Kofoid, Ocak ay?nda ise Ceratium fusus (Ehrenberg) Dujardin, Ceratium horridum (Cleve) Gran, Ceratium kofoidii Jörgensen ve Ceratium symmetricum Pavillard gibi Ceratium türleri yayg?n bulunmu?tur. Mart 2005’te dinoflagellat yo?unlu?u 2. ve 3. istasyonlarda hafif bir art?? göstermi?, bu durum G. acuminatum türünün art???ndan ileri gelmi?tir. C. furca, C.trichoceros, C. kofoidii gibi Ceratium türlerinin yan? s?ra, Scrippsiella trochoidea (Stein) Loeblich III, Protoperidinium steinii (Jörgensen) Balech, Protoperidinium divergens (Ehrenberg) Balech Mart ay?nda gözlenen dinoflagellat türleri olmu?tur. Dinoflagellat yo?unlu?unun art?? gösterdi?i Haziran 2005’te art??tan sorumlu türler S.trochoidea ve Gonyaulax spp. olmu?tur. Bunlar?n yan?nda Ceratium türleri, Protoperidinium depressum (Bailey) Balech, P. steinii ve Prorocentrum micans Ehrenberg bu dönemde yayg?n görülen türler olmu?tur. Eylül 2005’te dinoflagellat yo?unlu?u en yüksek düzeye ç?km??, G. acuminatum en yo?un bulunan tür iken, C.trichoceros, C. kofoidii gibi Ceratium türleri ile Kofoidinium velelloides Pavillard, Protoperidinium ovum (Schiller) Balech, P.steinii ve Gonyaulax polygramma Stein yayg?n türler olmu?lard?r (Tablo 2).

Her bir istasyondaki diyatom ve dinoflagellat yo?unluklar?n?n besleyici elementler ile ili?kileri istatistiksel olarak önemsiz bulunurken (p>0.05), dinoflagellat yo?unlu?u s?cakl?k ile pozitif ili?kili bulunmu?tur (p<0.05).

Diyatome: dinoflagellat oran? Mart ay?nda diyatomlar?n yo?un bulundu?u 1. istasyonda en yüksek düzeyde bulunmu?tur (35.5). Dinoflagellatlar?n en yüksek yo?unlu?a ula?t??? Eylül ay?nda bu oran en dü?ük düzeylere inmi? ve en dü?ük de?er 3. istasyonda 0.11 olarak bulunmu?tur. Diyatome ve dinoflagellatlar?n toplam hücre say?lar?ndan yap?lan kümelenme analizi ve olu?an gruplar? daha iyi gözlemlemek için yap?lan çok boyutlu ölçeklendirme analizinde zamansal ve alansal farkl?l?klar dendogramlar üzerinde gösterilmi?tir (?ekil 6).

?ekil 6. Diyatome+dinoflagellatlara ait kümelenme ve MDS analiz sonuçlar?
Figure 6. The results of cluster and MDS analyses belonging to diatom+dinoflagellates.

Buna göre baz? dönemlerde (Kas?m, Haziran) istasyonlar belirgin kümeler olu?tururken, di?er dönemlerde istasyonlar farkl? grupla?malar göstermi?tir. %50 benzerlik düzeyinde Mart ay?na ait 3. istasyon, Ocak ay?na ait 1. ve 2. istasyon hiç bir grupta yer almam??, Eylülde 1. istasyon ise Ocak ay?na ait 3. istasyon ile ayn? grupta yer alm??t?r (?ekil 6).

Çal??mada üç istasyondan elde edilen bulgulardan diyatom ve dinoflagellatlar?n mevsimsel de?i?imin yan? s?ra alansal olarak da farkl? da??l?m özellikleri gösterdi?i belirlenmi?tir. Özellikle k?y?ya yak?n istasyonun karasal girdilerin daha fazla etkisinde olmas? besleyici element düzeyleri yönünden de istasyonlar aras? farkl?l?klara yol açm??t?r. K?y?ya en yak?n istasyon olan 1. istasyonda özellikle nitrat ve silikat de?erleri di?er iki istasyona göre daha yüksek bulunmu?tur. Nitrat?n ve silikat?n s?ras?yla 6.5 μM ve 5.13 μM olan en yüksek de?erleri kar???m?n ve ya???lar?n en fazla oldu?u Ocak ve Mart aylar?nda bulunmu?tur. Ancak, bununla birlikte bu de?erler bir çok k?y?sal alanda bulunan de?erlerden daha dü?üktür (Koray ve ark., 1996; Aka ve Polat, 2006).

Körfez ve daha bir çok k?y?sal alanda bask?n grup oldu?u belirtilen diyatomeler (Lakkis ve Lakkis, 1980; Caroppo ve ark. 1999; Polat ve I??k, 2002; Loureiro ve ark. 2005) ara?t?rma alan?nda da bask?n bulunmu? ve en yüksek yo?unlu?a 1. istasyonda ula?m??t?r. Diyatomelerin geli?im için yüksek besin konsantrasyonlar?na ihtiyaç duydu?u belirtilmi?tir (Azov, 1986). Diyatomelerin k?y?ya en yak?n istasyonda en yüksek düzeye ula?malar? bu bulguyu desteklemektedir. Dinoflagellat yo?unlu?u diyatomelerin aksine Haziran ay?nda 1. istasyonda en dü?ük düzeylerde iken, en yüksek yo?unlu?a 3. istasyonda Eylül ay?nda ula?m??t?r. Diyatomelerin yüksek besin ihtiyaçlar?na kar??n, dinoflagellatlar?n daha dü?ük besin konsantrasyonlar?nda geli?ebildi?i belirtilmektedir (Azov, 1986; Castro ve Huber, 2005). Yani, k?y?ya en yak?n istasyonda nispeten daha yüksek olan besin konsantrasyonlar? diyatome art???n? te?vik ederken, bu ortamlarda dinoflagellatlar diyatomeler ile rekabet edememektedir. Benzer olarak, ?srail aç?klar?nda yap?lan çal??mada k?y?sal istasyonda diyatomelerin pelajik istasyonda ise dinoflagellatlar?n bask?n oldu?unu belirtilmi?tir (Azov, 1986).

Gruplar?n mevsimsel de?i?imi incelendi?inde diyatomeler Mart ve Haziranda yo?unluk olarak bask?n bulunmu?tur. Mart ay?nda Chaetoceros spp., Haziranda ise Pseudonitzschia spp. art?? göstermi?tir. Benzer olarak Polat ve ark. (2000) ve Polat (2002) ?skenderun Körfezinin kuzeyinde diyatome art???n?n Pseudonizschia pungens (Grunow ex Cleve) Hasle türünden ileri geldi?ini bildirmi?tir. Bu türlerin en yo?un bulundu?u 1. istasyonda diyatomelere ait diversite de?erleri de Mart ve Haziranda en dü?ük düzeylere inmi?tir. Dinoflagellatlar Haziran ay?na kadar oldukça dü?ük yo?unluklarda iken, Haziranda Scrippsiella trochoidea türü ile artmaya ba?lam??, Eylül ay?nda 3. istasyonda Goniodoma acuminatum türünün art??? ile en yüksek düzeye ula?m??t?r. Bu sonuçlara benzer olarak Polat ve I??k (2002) körfezin ç?k???nda Karata? aç?klar?nda, Polat ve ark. (2006) körfezin do?usunda ?skenderun aç?klar?nda S. trochoidea türünün en yo?un dinoflagellat türü oldu?unu saptam??lard?r. Bu sonuçlardan da görülece?i gibi körfezde art?? gösteren diyatome ve dinoflagellat türleri yönünden önceki y?llardakine benzer sonuçlar bulunmu?tur. Ancak önceki y?llarla kar??la?t?r?ld???nda bu türlerin art?? dönemleri yönünden farkl?l?klar görülmesi meteorolojik ve hidrografik ko?ullar ile ortamdaki besleyici element dinamiklerinden kaynaklanm?? olabilir. Cebrian ve Valiela (1999) k?y?sal ortamlarda sürekli besin girdisinin fitoplanktonun besin s?n?rlamas?n? ortadan kald?rd???n?, ilkbahar ve sonbaharda beklenen fitoplankton art??lar? yerine yaz mevsiminde de art??lar?n olabilece?ini bildirmi?tir. Kapal? k?y?sal ekosistemlerde derinli?in az olmas? kar???mla besinlerin süspansiyon hale geçip, su kütlesine kar??mas?na yol açarak besin s?n?rlamas?n? ortadan kald?rmakta, s?cakl???n optimum ko?ullara ula?mas?yla da fitoplankton art??? gerçekle?mektedir (Valiela, 1996). Bu çal??mada da ortamda besinlerin yeterli düzeyde bulunmas?yla Haziran ay?ndaki s?cakl?k art??? diyatome art???n? te?vik etmi?tir.

Sonuç

Körfezde diyatome ve dinoflagellat topluluklar?n?n kompozisyon ve yo?unluklar? yönünden önceki y?llarda bulunan sonuçlara benzer sonuçlar bulunmu?tur. Çal??mada diyatomeler bask?n grup olmu?, özellikle k?y?ya yak?n istasyonda karakteristik oldu?u üzere en yüksek yo?unlu?a ula?m??t?r. ?stasyonlar aras?nda her iki grubun yo?unluklar? yönünden görülen farkl?l?klar k?y?sal istasyondaki besin yükü, kar???m ve di?er lokal ko?ullar?n fitoplankton topluluklar?na etkisini ortaya koymaktad?r. Elde edilen diyatome: dinoflagellat oranlar? da diyatomelerin bask?nl???n? ortaya koymu?tur. Ignatiades ve ark. (2007) diyatome: dinoflagellat oran?n?n ötrofikasyon gibi çevresel de?i?imlerin göstergesi olan bir indeks olarak de?erlendirilebilece?ini bildirmi?tir. Marasovic ve ark (2005) ise Adriatik Denizinde fitoplankton kompozisyonundaki de?i?imlerin ve dinoflagellatlar?n artmas? sonucu diyatome: dinoflagellat oran?n?n azalmas?n?n antropojenik besin girdileri ile global iklimsel de?i?imlerden kaynakland???n? bildirmi?tir. Chrétiennot-Dinet (1998)’e göre dinoflagellatlar ötrofik ortamlarda artmakta, diyatomelerin bask?n bulunmas? ise fitoplankton topluluklar?n?n iyi durumda oldu?unu göstermektedir. Çünkü, azot ve fosfor yüklemesi ba?lang?çta diyatome art???n? te?vik ederek ortamdaki silikat?n h?zla azalmas?na ve daha sonra silikat s?n?rlamas?na neden olabilmektedir. Bu durum, diyatome büyümesini inhibe edebilmekte, bunun yerine flagellatl? türler bask?n hale geçebilmektedir (Livingstone, 2001). Körfezde kirlili?in artt??? dü?üncesine kar??n, besin elementlerinin bir çok kirlenmi? ortama göre dü?ük düzeylerde bulunmas?, diyatomelerin bask?nl??? ve özellikle dinoflagellatlar?n neden oldu?u red tide yada di?er bir a??r? art?? olay?na rastlanmamas? incelenen ortam?n ötrofik ko?ullar göstermedi?i ?eklinde yorumlanabilir.

Te?ekkür

Kümelenme ve çok boyutlu ölçeklendirme analizlerindeki yard?mlar?ndan dolay? ?stanbul Üniversitesi, Deniz Bilimleri ve ??letmecili?i Enstitüsünden Ar?. Gör. Noyan Y?lmaz’a te?ekkür ederim.

1645

References

1. Aka (Akiz), A. vePolat, S., 2006. Karataskiy isalsulari (KuzeydoguAkdeniz) planktonikdiyatomlari. E.Ü. Su ÜrünleriDergisi, vol 23, ek: (1/1): 1-7.
2. Azov, Y., (1986). Seasonal patterns of phytoplankton productivity and abundance in nearshore oligotrophic waters of the Levant Basin (Mediterranean). Journal of Plankton Research, 8: 41-53.
3. Azov, Y., (1991). Eastern Mediterranean-A marine desert?, Marine Pollution Bulletin, 23: 225-232.
4. Bethoux, J.P., Morin, P., Chaumery, C., Connan, O., Gentili, B. ve Ruiz-Pino, D., (1998). Nutrients in the Mediterranean Sea, mass balance and statistical analyses of concentrations with respect to environmental change. Marine Chemistry, 63: 155-169.
5. Caroppo, C., Fiocca, A., Sammarco, P. veMagazzu, G.,(1999). Seasonal variations of nutrients and phytoplankton in the coastal SW Adriatic Sea (1995-1997). Botanica Marina, 42: 389-400.
6. Castro, P. ve Huber, M.E., (2005). Marine Biology, McGraw-Hill International Edition, 452 s.
7. Cebrian, J. veValiela, I., (1999). Seasonal patterns in phytoplankton biomass in coastal ecosystems. Journal of Plankton Research, 21: 429-444.
8. Chrétiennot-Dinet, M.J., (1998). Global increase of algal blooms, toxic events casual species introduction and biodiversity. Oceanis, 24: 223-238.
9. Clarke, K.R., ve Warwick, R.M., (1994). Change in marine communities: An approach to statistical analyses and interpretation. Nat. Env. Res. Council, UK, 144 s.
10. Delgado, M. ve Fortuna, J.M. (1991). Atlas de Fitoplanctondel Mar Mediterrane. Scientia Marina, 55: 1-133.
11. Goffart, A., Hecq, J-H. ve Legendre, L., (2002). Changes in the development of the winter-spring phytoplankton bloom in the Bay of Calvi (NW Mediterranean) over the last two decades: a response to changing Polat 2(2): 153-163 (2008) 163 climate? Marine Ecology Progress Series, 236: 45–60.
12. Hartley, B.1996. An Atlas of British Diatoms, (Ed. Sims, P.A.), Biopress Ltd., England, 601 s.
13. Ignatiades, L., Gotsis-Scretas, O. veMetaxatos, A., (2007). Field and culture studies on the ecophysiology of the toxic dinoflagellateAlexandriumminitum (Halim) present in Greek coastal waters. Harmful Algae, 6: 153-165.
14. Koray, T., Büyükisik, B., Parlak, H.ve Gökpinar, S. (1996). Eutrophication process and algal blooms (red-tides) in Izmir Bay. UNEP-MAP Technical Reports Series, 104: 1-26.
15. Krebs, C.J., (1989). Ecological Methodology, Harper Collins Publishers, New York. 654 s.
16. Lakkis, S. veLakkis, V.N., (1980). Composition annual cycle and species diversity of the phytoplankton in Lebanese coastal water. Journal of Plankton Research, 3:123-136.
17. Livingstone, R.J., (2001). Eutrophication processes in coastal systems. CRC Press, Boca Raton, 327 s.
18. Loureiro, S., Newton, A. veIcely, J.D., (2005). Microplankton composition, production and upwelling dynamics in Sagres (SW Portugal) during the summer of 2001. Scientia Marina, 69: 323-341.
19. Marasovic, I., Nincevic, Ž.,Kušpilic, G., Marinovic, S. veMarinov, S., (2005). Long-term changes of basic biological and chemical parameters at two stations in the middle Adriatic. Journal of Sea Research, 54: 3-14.
20. Officer, C.B. veRyther, C.H., (1980).The possible importance of silicon in marine eutrophication. Marine Ecology Progress Series, 3: 83-91.
21. Polat, S., Sarihan, E. veKoray, T., (2000). Seasonal changes in the phytoplankton of the northeastern Mediterranean (Bay of Iskenderun). Turkish Journal of Botany, 24: 1-12.
22. Polat, S., veIsik, O., (2002). Phytoplankton distribution, diversity and nutrients at the NE Mediterranean coast of Turkey (Karatas- Adana). Turkish Journal of Botany, 26: 77-86.
23. Polat, S., (2002). Nutrients, chlorophyll a and phytoplankton in the Iskenderun Bay (Northeastern Mediterranean). P.S.Z.N. Marine Ecology, 23: 115-126.
24. Polat, S., Olgunoglu, M.P., Akiz, A. veKoray, T., (2006). KuzeydoguAkdenizkiyisalsularinda (Iskenderun Körfezi) dagilimgösterenpotansiyelzararlifitoplanktontürleri. E.Ü. Su ÜrünleriDergisi, 23: 169- 172.
25. Rampi, L.ve Bernhard, M. (1980). Chiave per la determinazionedelleperidineepelagicheMediterranee. CNEN, Roma, 193 s.
26. Ricard, M. (1987). Atlas Du Phytoplancton Marin, vol:II, Diatomophycees, Editions Du Centre National delaReshercheScientifique, Paris, 297 s.
27. Sournia, A.(1986). Atlas Du Phytoplancton Marin. vol I: Introduction, Cyanophycées, Dictyochophycées, Dinophycées et Raphidophycées. Éditions du Centre National de la RechercheScientifique, Paris, 219 s.
28. Strickland, J.D.H. ve Parsons, T.R., (1972). A Practical Handbook of Seawater Analysis. Bull. Fish Res. Board. Can., Ottawa, 167 s.
29. Tomas, C.R. (1997). Identifying Marine Phytoplankton, Academic Press, New York, 858 s.
30. Tregouboff, G. ve Rose, M. (1957) Manuel De PlanktonologieMediterraneenne. I, II. Centre National de la ReshercheScientifique, Paris, 587 s.
31. Turley, C.M., (1999). The changing Mediterranean Sea- a sensitive ecosystem?. Progress in Oceanography, 44: 387- 400.
32. Valiela, I., (1995). Marine Ecological Processes. 2.ed., Springer, New York, 546 s.
33. Yilmaz, A., Bastürk, Ö.,Saydam, C., Ediger, D., Yilmaz, K. veHatipoglu, E., (1992). Eutrophication in Iskenderun Bay, northeastern Mediterranean. Science of Total Environment, Suppl.: 705-717.